Jarenlang rekenden kandidaten op hun diploma's en ervaring. In 2020, en in een post COVID-tijdperk volstaat dat niet meer. Vandaag zijn 'zachte vaardigheden' in de mode en die zijn niet te vatten in diploma's of op je cv. Onder 'soft skills' of 'zachte vaardigheden' verstaan we gewoon gedrags- en menselijke vaardigheden. Anders gezegd: 'soft skills' verwijzen naar persoonlijke vaardigheden waaruit een hoge graad van emotionele intelligentie blijkt (cfr. artikel 2: Emotionele intelligentie, wat is dat eigenlijk?).

Die vaardigheden zijn ook transversaal. Iemand die goed is in problemen oplossen, is goed in puzzelen, kan een groep aansturen en kan bijvoorbeeld ook als prof belangrijke beslissingen nemen. Anders dan hard skills die gespecialiseerde technische vaardigheden beschrijven om taken uit te voeren, zijn soft skills vooral een manier om met die taken om te gaan. Als je het wat karikaturaal voorstelt, zou je kunnen zeggen dat hard skills overeenkomen met 'doen' en soft skills met 'zijn'.

 

Waarom zijn soft skills zo in trek?

Volgens het jongste onderzoek Cadremploi/Michael Page 'Soft skills' dat op 16 mei 2019 werd gepubliceerd in Europa is 62 % van de leidinggevenden en kaderleden vandaag bereid kandidaten in dienst te nemen hoofdzakelijk op basis van hun soft skills. Waarom? Omdat de arbeidsmarkt sinds een tweetal decennia volop beweegt door de digitalisering, de automatisering, de internationalisering, de robotisering, thuiswerk, de opkomst van artificiële intelligentie, delokalisatie enz. Sommige thema's zoals geslacht en culturele achtergrond zijn debatten in bedrijven gaan beheersen. Met onder meer als gevolg een versnelde evolutie van de beroepen en het ter discussie stellen van de intermenselijke relaties. Werknemers moeten vandaag dus meer en meer strategisch denken en steeds zelfstandiger zijn bij het nemen van beslissingen in het kader van hun functie. Twee redenen waarom werkgevers soft skills boven hard skills verkiezen.

 

Welke soft skills verdienen de voorkeur?

Afhankelijk van de bedrijven en de sector waarin ze actief zijn, zou je kunnen denken dat zachte vaardigheden kunnen variëren. In een bank werken is namelijk iets anders dan in een productiebedrijf of een reclamebureau. Nochtans zijn de grote trends op het gebied van zachte vaardigheden relatief gelijklopend, ongeacht de sector, het land of zelfs de werknemers.

Meest gegeerde zachte vaardigheid: creativiteit. Dit is dan het bekende 'out of the box' denken (buiten de normale denkkaders). Het vermogen om af te stappen van dat normale denkkader bij het zoeken naar oplossingen of nieuwigheden waaraan anderen niet hebben gedacht, wordt vandaag beschouwd als een diploma op zich.

Een andere populaire vaardigheid: een teamspeler zijn. We vertelden het al: in 2020 is de wereld veelzijdig en veranderlijk waarbij de norm is ... dat er meerdere normen zijn. In die context zijn mensen die andere mensen kunnen warm maken voor een gemeenschappelijk project erg gewild. Jarenlang verkozen human resources en bedrijven mensen 'die niet te veel vragen stelden', vandaag is de nieuwsgierigheid van een medewerker en zijn vermogen om stil te staan bij zijn omgeving een opvallende kwaliteit.

 

Communiceren en kritisch zijn

In een wereld die voortdurend verandert, moet je je kunnen aanpassen maar moet je ook je eigen kennis of die van anderen kunnen doorgeven. Een bedrijf dat dit niet kan, gaat niet vooruit en is uiteindelijk gedoemd om te verdwijnen. Vandaar dat communicatie sinds een jaar of tien een sterk gewaardeerde competentie is in een bedrijf. Bedrijven halen hiervoor in de eerste plaats specialisten in huis (communication manager, communication officer, social media-specialist, …), maar er zijn ook mensen die niet dat profiel hebben (ingenieurs, technici, ...) voor wie communicatie een onmisbare schakel is in hun vak en die er efficiënt mee omgaan.

Nog een soft skill die in trek is: kritisch denken. Nu er steeds meer informatie op ons afkomt en steeds diversere en duidelijk subjectievere meningen via steeds meer kanalen worden verspreid (internet, apps, ...), beschouwen bedrijven afstand nemen vandaag als een belangrijke kwaliteit. Een kwaliteit die van groot belang is om informatiestromen niet alleen te bundelen, maar ook te organiseren, te sorteren en vooral te filteren om strategische en trefzekere redeneringen te formuleren.

 

Aangeboren of aangeleerd?

Zijn soft skills aangeboren of kan je ze leren? Veel mensen beweren misschien dat ze als 'communicator', 'bruggenbouwer' of 'criticus' geboren zijn. En hoewel sommigen veel meer in de wieg zijn gelegd voor een aantal van die vaardigheden, is het toch perfect mogelijk om die vaardigheden aan te leren. Of om ze te finetunen, als je ze van nature hebt. Hoe? Ook hier niks nieuws onder de zon eigenlijk.

Net als voor de 'harde' vaardigheden, gaat het in de eerste plaats over opleiding. Heel wat specialisten bieden vandaag opleidingen in soft skills aan. In plaats van vuistdikke boeken geven deze opleidingen voorrang aan praktijkgevallen, theaterstukken en rollenspellen waarin medewerkers met hun eigen grenzen worden geconfronteerd. De waarde van samenwerken leer je als medewerker niet door een boek te lezen, maar door in een praktijksituatie te belanden waarin je anderen nodig hebt om jouw taak tot een goed einde te brengen.

Na de opleidingen is het dan aan human resources of het management van het bedrijf om een kader te bieden voor die soft skills en het gebruik ervan. Ook hier niks spectaculairs: medewerkers moeten doelstellingen krijgen en (menselijke) middelen om ze te realiseren. Net als bij het verwerven van andere vaardigheden, moet op specifieke tijdstippen die je met de medewerkers en de lesgever hebt afgesproken, beoordeeld worden of je die vaardigheden al dan niet verworven hebt.

• Delen